Pyeta Gemini, çfare do te ndodhe me Shqiperine ne 10 vitet e ardhshme…

Vendosa te pyesja sot, Gemini se çfare parashikon qe do ndodhe ne Shqiperi ne 10 vitet e ardhshme. Pergjigjet duket se jane optimiste dhe me shprese per te ardhmen:

• Synimi “Shqipëria në BE 2030”
  Ky do të jetë boshti i politikës shqiptare. Dekada e ardhshme do të karakterizohet nga reforma të thella në drejtësi, administratë dhe ekonomi për t’u përafruar me standardet evropiane. Edhe nëse anëtarësimi i plotë kërkon pak më shumë kohë, ndikimi i BE-së do të jetë i ndjeshëm në rritjen e llogaridhënies dhe sigurisë ligjore.
• Transformimi i Turizmit në “Elite”
  Shqipëria do të kalojë nga një destinacion “i lirë” në një qendër të turizmit luksoz. Me përfundimin e Portit të Durrësit dhe resorteve të reja në Jug, vendi do të tërheqë vizitorë me shpenzime të larta. Sfida do të jetë ruajtja e mjedisit përballë këtij ndërtimi masiv.
• Sfida Demografike dhe Emigracioni
  Kjo mbetet sfida më e madhe. Gjatë 10 viteve të ardhshme, qeverisë do t’i duhet të krijojë politika agresive për të ndaluar ikjen e të rinjve dhe për të nxitur “emigrimin e kthimit”. Mund të shohim gjithashtu një rritje të numrit të punëtorëve të huaj për të plotësuar nevojat e tregut të punës.
• Revolucioni në Infrastrukturë
  Deri në vitin 2035, harta e transportit do të jetë krejt tjetër:
  Korridori Blu: Autostrada që lidh Veriun me Jugun do të shkurtojë ndjeshëm kohën e udhëtimit.
  Aeroporti i Vlorës: Do të jetë porta kryesore për jugun, duke e bërë bregdetin e Jonit të aksesueshëm direkt nga bota.
• Fuqi Energjetike Rajonale
  Përveç hidrocentraleve, Shqipëria do të investojë masivisht në energjinë diellore dhe të erës (si në Karavasta). Synimi është që vendi të kthehet në një eksportues neto të energjisë së gjelbër, duke shfrytëzuar edhe pozicionin strategjik për kalimin e gazit natyror drejt Evropës.
• Tirana si Metropol Rajonal
  Tirana do të vazhdojë të rritet si qendra ekonomike e Ballkanit Perëndimor. Brenda 10 viteve, kryeqyteti do të ketë një profil më modern me rritjen e numrit të kullave dhe qendrave të biznesit, duke u kthyer në një pikë takimi për investimet rajonale.
• Digjitalizimi dhe AI në Administratë
  Shqipëria do të vazhdojë të jetë lidere në rajon për shërbimet digjitale. Pritet që Inteligjenca Artificiale të integrohet në sistemet shtetërore për të luftuar korrupsionin dhe për të rritur efikasitetin në shëndetësi e prokurime publike.
• Modernizimi i Bujqësisë
  Nga bujqësia e mbijetesës, do të kalohet në agro-përpunim industrial. Me mbështetjen e fondeve të BE-së (IPARD), fermat do të bashkohen dhe do të fokusohen në produkte organike me vlerë të lartë për eksport, si vaji i ullirit dhe bimët mjekësore.
• Rritja e Çmimeve të Pasurive të Paluajtshme
  Me afrimin drejt BE-së, vlera e pronave (veçanërisht në Tiranë dhe bregdet) pritet të rritet ndjeshëm. Kjo do të sjellë më shumë pasuri për pronarët e tokave, por mund të krijojë vështirësi për të rinjtë që duan të blejnë shtëpinë e tyre të parë.
• Forcimi i “Brandit” Shqipëri
  Pas suksesit të artistëve dhe sportistëve në arenën ndërkombëtare, Shqipëria do të fitojë një “soft power” më të fortë. Vendi nuk do të shihet më si një ish-vend komunist i izoluar, por si një qendër kulturore, gastronomike dhe turistike moderne në Mesdhe.

Nderkohe qe keto ishin parashikimet me optimiste, parashikimet e tjera, duket se te fusin friken:

• Rreziku i “Shqipërisë së Zbrazur”
  Ky është problemi më kritik. Optimizmi për rritje ekonomike bie nëse nuk ka njerëz. Nëse emigrimi vazhdon me këto ritme, deri në vitin 2035 Shqipëria do të përballet me një krizë kolosale për krah pune dhe një skemë pensionesh të falimentuar. Nuk do të ketë mjaftueshëm të rinj që punojnë për të mbajtur pensionistët, duke e çuar shtetin drejt një ngërçi financiar.
• “Bulla” e Ndërtimit dhe Pastrimi i Parave
  Shumë ekspertë paralajmërojnë se rritja ekonomike e Shqipërisë është e bazuar te betoni. Nëse kullat në Tiranë dhe resortet në Jug po ndërtohen me para që nuk vijnë nga ekonomia reale (por nga burime të dyshimta), ekziston rreziku i plasjes së një “bulle” imobiliare. Nëse kjo ndodh brenda dekadës, pasojat sociale dhe ekonomike do të ishin shkatërruese për familjet shqiptare.
• Fasada e BE-së dhe Korrupsioni Sistematik
  BE-ja nuk pranon më vende vetëm për “përpjekje”. Nëse reforma në drejtësi (SPAK) nuk arrin të godasë vërtet majat e larta të korrupsionit dhe krimit të organizuar, procesi i anëtarësimit mund të mbetet në vendnumëro për dekada. Pa shtet ligjor, investitorët seriozë perëndimorë do të vazhdojnë ta shmangin Shqipërinë, duke ua lënë vendin investitorëve spekulantë.
• Varësia e rrezikshme nga Klima
  Shqipëria mbështetet pothuajse 100% te hidrocentralet për energji. Me ndryshimet klimatike dhe tharjen e lumenjve, dekada e ardhshme mund ta gjejë Shqipërinë në një krizë të përhershme energjetike. Në vend që të eksportojmë energji, mund të detyrohemi të blejmë energji të shtrenjtë nga jashtë, duke rritur kostot për qytetarët.
• “Gjithçka në Tiranë, asgjë në fshat”
  Ekziston rreziku i krijimit të dy Shqipërive: një Tiranë që shkëlqen dhe një provincë që vdes. Nëse investimet nuk shkojnë përtej qendrës dhe bregdetit, zonat rurale dhe qytetet e vogla do të kthehen në “muze” të braktisur, pa spitale, pa shkolla dhe pa asnjë perspektivë ekonomike.
• Shtrenjtimi i Jetesës (Gentryfikimi)
  Edhe nëse turizmi rritet, ai po i bën qytetet shqiptare të papërballueshme për shqiptarët. Çmimet e qerave dhe të ushqimeve po rriten më shpejt se pagat. Në 10 vitet e ardhshme, rrezikojmë që shqiptarët e thjeshtë të mos kenë mundësi të pushojnë në vendin e tyre apo të blejnë një apartament në qytetet e tyre, sepse gjithçka është dizajnuar për turistët dhe të pasurit.

Përfundimi:

10 vitet e ardhshme do të jenë një luftë mes fasadës dhe substancës. Shqipëria mund të duket më e bukur në Instagram, por pyetja mbetet: a do të jetë një vend ku një familje e thjeshtë mund të jetojë me dinjitet?